کتاب صوتی دوپامین، مولکولی با خواص شگفت انگیز

اثری از یک راون‌پزشک و یک فیزیک‌دان
«دانیل ز. لیبرمن» نویسنده‌ی 59 ساله‌ی آمریکایی است. تحصیلات خود در رشته‌ی پزشکی را در دانشگاه جورج واشینگتون آغاز کرد. پس از دریافت مدرک دکترا، به دانشگاه نیویورک رفت تا با تکمیل تحصیلات خود، در حوزه‌ی آموزش روان‌پزشکی نیز اطلاعات کسب کند. حالا لیبرمن، با عنوان استاد روان‌پزشکی و علوم رفتاری، شناخته می‌شود. او تا کنون بیش از پنجاه مقاله در حوزه‌ی علوم رفتاری نوشته و دو کتاب هم به چاپ رسانده است. لیبرمن در سال 2022 کتابی نوشت با عنوان «طلسم‌شده» و در آن به تأثیر ناخودآگاه در تصمیم‌گیری، یافتن معنایی فراتر در زندگی روزمره و در نهایت دست‌یابی به شیوه‌ای غنی‌تر و متعادل‌تر برای زیستن پرداخته است. «دوپامین» اما چند سال پیش‌تر منتشر شد و نویسنده‌ی دیگری نیز دکتر لیبرمن را در تحریر آن یاری کرده است. «مایکل ای. لانگ» به عنوان یک فیزیک‌دان فارغ‌التحصیل شد، اما آن‌چه او را به شهرت و موفقیت رساند، نوشتن بود. غالب نوشته‌های او در سه زمینه‌ی سخنرانی، فیلمنامه و نمایشنامه جای می‌گیرند. لانگ نیز مانند لیبرمن، در سال 2022 کتابی مستقل منتشر کرد. این کتاب نوعی از کتاب‌های رنگ‌آمیزی بزرگسالان است که به مدعای عنوان اثر، می‌تواند موجب آرامش مخاطبانش شود.
 
درباره‌ی دوپامین و تأثیرات گسترده‌اش بر حیات انسان
لیبرمن و لانگ «دوپامین» را سال 2018 منتشر کردند. آن‌ها در این کتاب از مولکولی حرف زده‌اند که باور دارند خواصی شگفت‌انگیز دارد. نویسندگان این اثر در پژوهش خود کوشیده‌اند بفهمند «چگونه یک ماده‌ی خاص مغز می‌توانند فرآیندهای عشق، جنسی و خلاقیت را ایجاد کند و مسیر سرنوشت نوع بشر را تعیین نماید.» و البته که نتیجه‌ی تلاش‌هایشان را نیز در قالب کتاب «دوپامین» به اشتراک گذاشته‌اند. لیبرمن و لانگ برای بیان موضوعی که ریشه‌های علمی دارد، زبانی ساده را انتخاب کرده‌اند که به وسیله‌ی آن هم ماهیت علمی دوپامین را شرح دهند و هم با مثال‌های گوناگون در چندین حوزه، گستره‌ی وسیع کارکرد این مولکول را به مخاطب نشان دهند. به این شکل، می‌توانیم برای بسیاری از خواسته‌ها و اعمال‌مان دلیلی بیابیم که پیش‌تر مجهول می‌نمودند.
 
از عشق و داروها تا خلاقیت و جنون و از سیاست تا پیشرفت و هارمونی
کتاب دوپامین، با مقدمه‌ای درباره‌ی ماهیت این مولکول شگفت‌انگیز آغاز می‌شود. فصل نخست با عنوان «عشق» به بررسی آن دسته از مواد شیمیایی می‌پردازد که فرد را به‌سوی ارضای نیازهای جنسی و عشق می‌رانند. فصل دوم «داروها» نام دارد و این‌گونه طرح مسئله می‌کند: دوپامین می‌تواند منطق انسان را فلج کند، آرزوهای مخربی را در وجودش بیدار کند و سبب بروز شدیدترین رفتارهای آسیب‌زایی شود که در تصور می‌گنجد. فصل سوم «تا کجا می‌خواهید ادامه دهید؟» وجه دیگری از اثر دوپامین را آشکار می‌کند: دوپامین به ما امکان می‌دهد بر سختی و دشواری و رنج و درد چیره شویم و به این ترتیب بتوانیم محیط اطراف خود را کنترل کنیم. چهارمین فصل با قرار دادن دو کلمه‌ی کاملاً متضاد کنار هم «خلاقیت و جنون» نام گرفته. نویسندگان کتاب که این دو مقوله را بهترین و بدترین حالت‌های کارکرد مغز می‌دانند، بر این باورند که رسیدن به هر دو، وابسته به دوپامین است. فصل پنج «سیاست» با جمله‌ی جالب و سؤال‌برانگیز شروع می‌شود: چرا ابرقدرت‌ها و شوینده‌های ضدعفونی‌کننده بر عقاید سیاسی ما اثر می‌گذارند؟ لیبرمن و لانگ در فصل ششم که «پیشرفت» نام دارد، بحث را به مقوله‌ای اساسی یعنی بقا و نابودی انسان می‌کشانند و تأثیر دوپامین را در این مبحث بررسی می‌کنند. اما این کتاب با فصلی تحت عنوان «هارمونی» پایان می‌یابد و نویسندگان با جمع‌بندی موضوعات مورد بحث، از تعادلی حرف می‌زنند که می‌شود سیستم‌های دوپامینی را در زمان حال و مکان حاضر، به آن رساند. در نهایت هدف مؤلفان این اثر، رسیدن به ادراکی حسی و به‌کارگیری توان بالقوه مغز است برای دست‌یابی به حالتی متعادل‌تر از هستی انسانی.
 
کتاب صوتی دوپامین، مولکولی با خواص شگفت‌انگیز
نشر صوتی آوانامه با همکاری «انتشارات مازیار» کتاب صوتی «دوپامین، مولکولی با خواص شگفت‌انگیز» اثر «دانیل ز. لیبرمن» و «مایکل ای. لانگ» را با ترجمه‌ی «محمداسماعیل فلزی» و خوانش «آرمان سلطان‌زاده» تولید و منتشر کرده است.