سرگذشت «استیون هاکینگ» و علم وی آکنده است از تناقضها. چیزها اغلب آنگونه که به نظر میآیند نیستند. در این داستان، آغازها پایاناند و شرایط ناگوار به خوشی میانجامند؛ گرچه شاید شهرت و موفقیت چنین نکنند؛ دو نظریهی علمی درخشان و بسیار موفق روی هم به هیچ مفهومی نمیرسند؛ فضای تهی به هیچ روی تهی نیست و سیاهچالهها سیاه نیستند. در قرن بیست و یکم، دارد معلوم میشود که کوشش برای وحدت بخشیدن به همهچیز در قالب توصیفی ساده، در عوض تصویری چندپاره است. و از همه تناقضآمیزتر، مردی است که ظاهر بدنش باعث تعجب و تأسف میشود، سرخوشانه ما را به جایی رهنمون شده است که مرزهای زمان و فضا میباید در آنجا باشد؛ ولی نیستند. به هرجای گیتی که بنگریم، در هر مقیاسی، واقعیت به طرزی خیرهکننده پیچیده است و فریبنده، گاه بیگانه، غالبا دیرفهم و بهکرات پیشبینیناپذیر. در ورای گیتی ما، شاید تعدادی نامتناهی گیتی دیگر باشد. پایان سدهی بیستم آمد و رفت؛ ولی هیچکس به نظریهی همهچیز دست نیافت. پیشبینی استیون هاکینگ در کجا وانهاده شد؟ آیا نظریهای علمی هست که بتواند همهی آن را توضیح دهد؟
نخستین روانشناسی که در کتاب معرفی میشود «ایوان پاولوف» است که آزمایشهای شرطیسازی او بر روی سگها مورد برسی و شرح قرار گرفته است. سپس به سراغ «اسکینر» میرود و در مورد جعبهی معروفش صحبت میکند. در ادامه از «فروید» و مراحل رشد و پیشرفت روانکاوی سخن به میان میآید و تصور فروید از انسان تشریح میشود. «آنا فروید» نخستین روانشاس زنی است که در این کتاب در موردش صحبت شده است و مکانیزمهای دفاعی که حاصل پژوهشهای اوست معرفی شده است.
علاوه بر چهار روانشناس یاد شده، 22 روانشناس دیگر هم مورد بحث قرار گرفتهاند. از جمله اریک فروم، کارن هورنای، کارل یونگ، آبراهام مازلو، ژان پیاژه، استانلی میلگرام و ... که هر کدام با پژوهشها و آزمایشهای خود، در پیشبرد روانشناسی مدرن نقش داشتهاند.
نقطهی عزیمت کتاب مخاطرات پیشروی نوع بشر و احتمال نابودی نسل انسان در آینده است. میچیو کاکو کتابش را با یک واقعهی باستانی که انسان را تا مرز نابودی کشاند آغاز میکند؛ حدود هفتاد و پنج هزار سال پیش کممانده بود نوع بشر منقرض شود، آتشفشان توبا در اندونزی با فورانی انفجارگونه حجم عظیمی از خاکستر و دوده را وارد جو زمین کرد. بسیار از انسانهای سیاره بر اثر گاز و خاکستر خفه شدند و زمستان آتشفشانی که از پی فوران آمد، بسیاری دیگر را از پا در آورد. برآورد میشود شاید حدود دو هزار نفر از این بلای طبیعی جان به در برده باشند. حال در نظر بگیرید انسان با چه مخاطرات دیگری روبرو خواهد بود، ممکن است سیارکی به زمین برخورد کند یا تغییرات اقلیمی شانس بقای انسان را از بین ببرد. از این رو کتاب آیندهی انسان پاسخی به این پرسش است که اگر زمین دیگر زیستگاه مطلوب ما نباشد چه باید بکنیم؟
کابین شیشهای را میتوان پیشنمونهای از جهانی دانست که کارکردهای کامپیوتری، همهجایش دیده میشوند. تجربهی خلبانان ارتباط ظریف اما غالبا نیرومندی را نمایان میسازد که بین نحوهی طراحی سیستمها برقرار است. با این اوصاف، انبوهی از شواهد نشاندهندهی فرسایش مهارتها، کند شدن ادراک و آهستگی واکنشها باید بتواند وادار به تأملمان کند. از زمانی که زندگی درون کابینهای شیشهای را آغاز کردهایم، گویی مقدر شده آنچه را خلبانان میدانند، درک کنیم: کابین شیشهای، میتواند قفسی شیشهای هم باشد.
در زندگی روزمره همیشه لحظاتی وجود دارد که روزمرگی جایش را به بحران میدهد. آیا در بحران هم میشود از فیزیک کمک گرفت؟ بله، فیزیک در شرایط بحرانی هم درسهای بسیاری برایتان دارد. یافتن آب در بیابان، جهتیابی، علامت دادن به هواپیماهای شناسایی و حتی کلنجار رفتن با ماهیتابهی در حال سوختن موقعیتهایی هستند که علیرغم بحرانیبودنشان از قواعد فیزیک پیروی میکنند و برای خلاصی یافتن از این بحرانهای ریز و درشت فیزیک راهنمای خوبی خواهد بود.
بیشتر کتابهای تاریخ علم که تاکنون منتشر شده توسط تاریخدانانی نوشته شدهاند که چهرههای شاخصی در علم نبودهاند. کتاب حاضر توسط استیون واینبرگ، یکی از برجستهترین فیزیکدانهای نظری در شاخه کیهانشناسی و ذرات بنیادی به رشته تحریر درآمده است. وی برنده جایزه نوبل فیزیک در سال 1979 است. واینبرگ در کتاب تاریخ علم بر فیزیک و اخترشناسی تأکید دارد. به این دلیل که نخستین بار در فیزیک بود که علم به شکل مدرن درآمد و سپس در اخترشناسی به کار برده شد.
سنتشکنان کتابی است هیجانانگیز با متنی روان و ساده که داستان اندیشمندان و متفکران قرن هفدهم و هجدهم را روایت می کند و مخاطب با یکی از شگفتانگیزترین دورههای شکوفایی علم و اندیشه آشنا میشود و از دروازهای عبور میکند که به تولد دنیای مدرن میانجامد. دورهای که دانشمندان و اندیشمندان بزرگی چون گالیله، دکارت، هابز، بیکن، بویل، اسپینوزا، لاک، لایبنیتس و نیوتن در آن میزیستند و هر کدام به نوعی جزو سنتشکنان دوران خود بودند. کسانی که با به جان خریدن هزینهی ابراز عقیده و یا اعلام کشفی مغایر با عقاید کلیسا، دشواریها و خطرات زیادی را به جان خریدند.
قصهی چگوارا با موتور سیکلتش شروع شد. دانشجوی پزشکی آرژانتینی، تمام قارهی استعمارزدهاش را با موتور سیکلت گشت تا غبار سنگین اختناق و بیعدالتی بر روحش بنشیند و پس از آن سفر طولانی، او دیگر همان جوان سابق نبود. خوشبینی جایش را به یاس داد و هوسهای طبیعی جوانی به میل وحشیانه برای فنای خود در راه آزاد کردن انسانهای در بند بدل شد. مشاهدهی گرسنگی روحش را شعلهور کرده و بذر طغیان و مبارزه را در آن کاشت. او به اندیشهی انقلاب پیوست. به عنوان یک مارکسیست رادیکال برای دههها و تا امروز یگانه شمایل انقلاب شد. نمادی از مبارزهی رمانتیک و سازشناپذیر علیه نابرابریها و اشکها. به همراه کاسترو انقلاب را در کوبای باتیستا به پیروزی رساند. از آن پس بود که شمایل آرژانتینی فتوژنیک بر جلدها درخشید. دیوار نوشتههای انقلابی از تصاویر و جملاتش رهایی نداشتند.
اینیشتین نظریه نسبیت را در زمان خود بیان کرد که بر طبق آن یک جرم به اندازه معین فشرده شده میتوانند در نتیجه سبب تشکیل سیاهچاله شود اما کسی با این نظریه همراهی نکرد و این نظریه در عصر خود باقی ماند. سیاهچاله ناحیهای در فضا-زمان با گرانشی بسیار نیرومند است که هیچ چیز حتی ذرات و تابشهای الکترومغناطیسی مانند نور هم نمیتوانند از میدان گرانش قدرتمند آن عبور کنند. در عصر حاضر که نظریهی نسبیت دوباره مطرح شده و سبب طرح شدن آن «مارسیا بارتوزیاک» است؛ این اثر به بازگویی بحثها مناظرهها و کشمکشهای فراوان میان دانشمندان و فیزیکدانان و سهم اینشتین و هاوکینگ، و نیز دیگر اندیشمندان پیشرویی که دیدگاه ما را نسبت به گیتی از ریشه و برای همیشه دگرگون ساختند. میپردازد.
گاهی به سوالاتی برمیخوریم که بسیار چالش برانگیزند؛ مثلا: آیا آفرینندهای هست؟، جهان هستی چگونه آغاز شد؟، و چندین سوال دیگر. این سوالها گاها در ذهن ما با جوابهایی درست یا غلط مواجه میشوند و بسته به روحیات هر شخص میتواند متفاوت باشد. در کتاب «پاسخهای کوتاه به پرسشهای اساسی» بهنوشتهی «استیون هاوکینگ» پاسخهایی دربارهی اینگونه سوالات خواهید گرفت. استیون هاوکینگ یکی از بزرگترین فیزیکدانان عصر معاصر بود که در طی سالهای اخیر زندگیاش پایان یافت. کتاب دیگری که توسط استیون هاوکینگ نوشته شده و در ردهی آثار پرفروش قرار گرفته کتابی با عنوان «طرح بزرگ» است که پیشتر توسط آوانامه نسخهی صوتی آن تولید و منتشر شده است.