کتاب صوتی بر چکاد چکامه ی عشاق

شرف‌الدین و سلطان‌العاشقین
ابوحفض یا ابوالقاسم، عمر بن علی بن مرشد بن علی، معروف به «ابن فارض» از شاعران مشهور مصری است که بین سال‌های 576 و 632 هجری قمری زیسته است. دیوان اشعار او که «بر چکاد چکامه‌ی عشاق» ترجمه‌ی منظوم آن است، تنها اثری است که اکنون از او به‌جا مانده است. او به‌واسطه‌ی سرودن همین قصائد، «سلطان‌العاشقین» لقب گرفته است. همانند آثار اکنون او، از شرح زندگانی پنجاه‌وچندساله‌ی ابن فارض نیز اطلاعات چندانی در دست نیست. فقط می‌توان گفت مردی بوده «میانه‌بالا و نیکومنظر» که در مسیر زندگی تقریباً شصت‌ساله‌اش، سفرهای بسیار کرده، فرازها و فرودهای بسیار دیده و خود را به گذر از ریاضت‌های بسیار وادار نموده است. با مقایسه‌ی برخی اشعار ابن فارض و مولانا، می‌توان نتیجه گرفت که مولوی دست‌کم در چندی از اشعارش، از شاعر مصری تأثیر گرفته است.
 
«در راه یگانگی، نه کفرست و نه دین، یک گام ز خود برون نِه و راه ببین»
ابن فارض، برخلاف ابن عربی، چندان در پی تبیین استدلالی و فلسفی نظام هستی بر مبنای طریقت و شریعت نیست. او وجودِ واجب را با وجودِ خود عالم، یکی نمی‌داند؛ بلکه معتقد است که سالک در مراتب سلوک خویش، در نهایت به مقامی می‌رسد که از «بودگی» خود تهی می‌شود و هیچ از تمناهای نفسانی در وی اثر نمی‌ماند و آن‌‎گاه به نوعی از «هشیاری» دست می‌یابد که در آن، خود را با حق «یگانه» می‌بیند و خداوند را در آینه‌ی شهود، خالی از تزاحم اغیار، تماشا می‌کند. آن‌گاه عکس محب در محبوب و تصویر مشهود در شاهد می‌افتد. شاید چیزی شبیه به آن‌چه که عطار در منطق‌الطیر می‌خواهد به ما بگوید.
 
ترجمه‌ی دیوان ابن فارض مصری به شعر فارسی
مجموعه‌ی «بر چکاد چکامه‌ی عشاق» مشتمل است بر بیست‌وهشت قصیده از ابن فارض که از شعر عربی به شعر فارسی برگردانده شده است. یکی از مهم‌ترین شعرهای این کتاب «قصیده‌ی تائیه‌ی کبری» نام دارد که همچنان که بخش قابل توجهی از این اثر را به خود اختصاص داده، خود به‌شکل یک کتاب مستقل نیز منتشر شده است. علاوه بر این قصائد، تعدادی رباعی و چیستانِ به‌نظم نیز در این کتاب آمده است. «امیرحسین الهیاری» که خود تاکنون چند مجموعه‌شعر از سروده‌هایش را به دست چاپ سپرده، آثار ارزشمند دیگری نیز ترجمه کرده است. «گاه ناچیزی مرگ» زندگی‌نامه‌ی ابن عربی به‌قلم محمدحسن علوان، «ترجمان الاشواق» مجموعه‌ای از اشعار ابن‌ عربی، «قصیده‌ی تائیه‌ی کبری» اثر ابن فارض مصری، «عنقاء مغرب فی ختم الاولیا و الشمس المغرب» اثر ابن عربی، «مواقف و مخاطبات» نوشته‌ی محمد بن عبدالجبار، «شرح گل سوری» و مجموعه‌ی سه‌جلدی «الکتاب» از آثار آدونیس شاعر بزرگ سوری و «سلام بر حیدربابا» ترجمه‌ی منظوم شعر معروف شهریار، تعدادی از مهم‌ترین ترجمه‌های او هستند.
 
«عشاق جمله لشکریانند، سلطان منم! موفق و کامل!»
کتاب صوتی «بر چکاد چکامه‌ی عشاق» دیوان اشعار «ابن فارض مصری» ماحصل همکاری نشر صوتی آوانامه و «انتشارات مولی» است که با ترجمه‌‌ی «امیرحسین الهیاری» تولید و منتشر شده است. در این کتاب، امیرحسین الهیاری، علاوه بر ترجمه، خوانش اثر را نیز بر عهده داشته است.