جستجوی پیشرفته

• زمان: 02 ساعت 53 دقیقه
• نویسنده: عزت اله الوندی
• گوینده: آرمان سلطان زاده

ابوالقاسم فردوسی طوسی زاده‌ی 329 هجری قمری شاعر حماسه‌سرای ایرانی و سراینده‌ی شاهنامه، حماسه‌ی ملی ایران، است. برخی فردوسی را بزرگ‌ترین سراینده‌ی پارسی‌گو دانسته‌اند که از شهرت جهانی برخوردار است. فردوسی را حکیم سخن و حکیم طوس گویند. فردوسی شاهنامه را در 384 هجری قمری، به‌پایان رساند. دهقانان طبقه‌ای از زمین‌داران در دوران پیش از اسلام و سده‌های دوم و سوم هجری بودند و به رسوم و سنت‌های نیاکانی خود عشق می‌ورزیدند و در پاسداری از آن‌ها کوشش می‌کردند؛ برپایه‌ی اشاره‌های گذرای فردوسی، دانسته‌شده که او دهقان و دهقان‌زاده بوده است. سال مرگ فردوسی تا چهار سده پس از زمان او در منابع کهن نیامده است. به‌همین علت تاریخ مرگ او شفاف نیست. پس از مرگ او واعظ شهر به‌دلیل شیعه بودن فردوسی، از خاکسپاری پیکر فردوسی در گورستانِ مسلمانان جلوگیری کرد و ناچار او را در باغِ خودش درون شهرِ تابران طوس، نزدیک به دروازه‌ی شرقی رزان به‌خاک سپردند. آرامگاه او زیارتگاه اهل دانش و معرفت بود و با آن‌که بارها آن را با خاک یکسان کردند، از نو ساخته می‌شد.

• زمان: 02 ساعت 16 دقیقه
• نویسنده: وحید طلوعی
• گوینده: بهروز طالبی

ابوجعفر محمد‌بن جریر‌بن یزید‌بن کثیر‌بن غالب طبری مشهور به جریر طبری، زاده‌ی سال 224 در آمل همه‌چیزدان، مورخ، مفسر و فیلسوف ایرانی نویسنده کتاب تاریخ طبری مشهور به پدر علم، تاریخ و تفسیر است. جریر طبری در عین تاریخ‌نگار بودن مفسری پرتوان نیز بود، وی کتاب تاریخ طبری را نگاشت که در آن وقایع به ترتیب سال تنظیم شده و تا سال 302 هجری را در برمی گیرد. تاریخ طبری مرجع عمده تاریخ جهان و ایران است، همچنین این کتاب در واقع منبع عمده تمام کسانی واقع شده‌است که بعد از طبری به تالیف تاریخ اسلام پرداخته‌اند. طبری از سنین پیش از نوجوانی در زادگاهش طبرستان به فراگرفتن فنون و دانش از جمله مبحث علم و عرفان مشغول گردید. پس از فراگرفتن مقدمات علوم در 12 سالگی آمل را ترک و به ری رفت. طبری پس از مدتی عازم مصر شد و سه سال در آن دیار ماند و نزد پاره‌ای از دانشمندان آن‌جا شاگردی کرد. در سال 290 قمری به آمل سفر و از دیار خود دیدن کرد و پس از مدتی به بغداد بازگشت. طبری در بغداد ضمن آن که دانش خود را در فقه، تاریخ و حدیث تکمیل می‌کرد؛ شاگردانی نیز تربیت نمود و زمانی که در محله‌ی قنطره البردان بغداد زندگی می‌کرد، نگارش تاریخ خود را با نام تاریخ الرسل و الملوک که با نام تاریخ طبری شناخته می‌شود، آغاز کرد. او روزانه چهل برگ از تاریخ خود را گردآوری می‌کرد و نزدیک به چهل سال به نوشتن تاریخ طبری پرداخت. به این ترتیب که از 48 سالگی شروع به گردآوری نسخه‌های پراکنده سفرنامه‌ها نمود و از 65 سالگی به‌طور مستمر در بغداد یادداشت‌های پراکنده خود را به مدت 23 سال تنظیم کرد تا آن که پیش از مرگش آن را به پایان رساند. طبری در 28 شوال 310 هجری قمری در شهر بغداد درگذشت. خطیب بغدادی می‌نویسد: «در تشییع جنازهٔ او انبوهی از خلق که شمار آنان را جز خدا کسی نمی‌دانست، حضور یافتند و چندین ماه، شب و روز بر آرامگاهش نماز می‌گذاردند. گروه بسیاری از ارباب ادب و دیانت، اشعاری در رثای او سرودند».

• زمان: 02 ساعت 34 دقیقه
• نویسنده: امید فلاح آزاد
• گوینده: حامد حشمتی

ابوبکر محمد بن زکریا رازی، همه‌چیزدان، پزشک، فیلسوف و شیمی‌دان ایرانی‌ست. رازی آثار ماندگاری در زمینه‌ی پزشکی و شیمی و فلسفه نوشته و به‌عنوان کاشف الکل، جوهر گوگرد و نفت سفید مشهور است. به پاس زحمات فراوان رازی در داروسازی، روز پنجم شهریورماه، روز بزرگداشت محمد بن زکریای رازی نام‌گذاری شده‌است. زکریا در سال 251 هجری در ری زاده شد و دوران کودکی، نوجوانی و جوانی‌اش در این شهر گذشت. زکریا در جوانی عود می‌نواخت و گاهی شعر می‌سرود، بعدها به زرگری و سپس به کیمیاگری و در سنین بالا به فراگیری علم طب پرداخت. در ابتدا به کیمیا اشتغال داشت و پس از آنکه در این راه چشمش بر اثر کار زیاد با مواد تند و تیزبو آسیب دید، برای درمان چشم به پزشکی روی آورد. در کتاب‌های مورخان اسلامی آمده‌است که رازی طب را در بیمارستان بغداد آموخته‌است. در آن زمان، بغداد مرکز بزرگ علمی دوران و جانشین دانشگاه جندی‌شاپور بوده‌است. رازی برای آموختن علم به بغداد سفر کرد، مدتی نامعلوم در آن‌جا اقامت گزید و به تحصیل علم پرداخت و سپس ریاست بیمارستان «معتضدی» را بر عهده گرفت. پس از مرگ معتضد، خلیفه‌ی عباسی، به ری بازگشت و عهده‌دار ریاست بیمارستان ری شد و تا پایان عمر در این شهر به درمان بیماران مشغول بود. رازی در آخر عمرش نابینا شد، درباره‌ی علت نابینا شدن او روایت‌های مختلفی وجود دارد؛ ابوریحان بیرونی سبب کوری رازی را کار مداوم با مواد شیمیایی چون بخار جیوه دانست.

• زمان: 03 ساعت 06 دقیقه
• نویسنده: علی اکبر والایی
• گوینده: حامد حشمتی

محمدباقر مجلسی معروف به علامه مجلسی در دوران شاه سلیمان و شاه سلطان حسین صفوی زندگی می‌کرد. در سال 1037 هجری قمری، که این سال برابر است با عدد ابجدی جمله‌ی «جامع کتاب بحارالانوار» در شهر اصفهان متولد گردید. معروف‌ترین اثر او بحارالانوار است که مجموعه‌ی بزرگی از احادیث را گرد آورده‌ است. او در زمان کوتاهی تمام علوم رسمی زمان خود را فرا گرفت و بعد از مرگ آقا حسین خوانساری در دوران سلطنت شاه سلیمان صفوی به مقام ملاباشی ایران رسید؛ عالی‌ترین مقام دینی کشور که تنها پس از پادشاه قرار می‌گرفت. مجلسی زندگی بسیار مجلل، آراسته و پرزرق و برقی داشت به‌طوری‌که سید نعمت‌الله جزایری همکار و شاگردش نوشته که حتی شلوار زنان خدمتکار و کنیزان او از گران‌بهاترین پارچه‌های کشمیری بود. او در عمر 73 ساله خویش، بیش از یکصد کتاب به زبان فارسی و عربی نوشت که تنها یک عنوان آن بحار الأنوار است. اولین تألیف علامه را کتاب الاوزان و المقادیر یا میزان المقادیر دانسته‌اند که در سال 1063 تألیف شده‌است. آخرین تألیف او هم کتاب حق‌الیقین مربوط به سال 1109 هجری، یعنی یک سال قبل از درگذشتش است.

• زمان: 02 ساعت 09 دقیقه
• نویسنده: مریم مقبلی
• گوینده: بهروز طالبی

مولانا شمس‌الدین (کمال‌الدین) محمد وحشی بافقی یا به تعبیری وحشی بافقی متولد سال 939 هجری قمری در شهر بافق، و مردی وارسته، حساس، بلندهمت و گوشه‌گیر بود. وی تحصیلات مقدماتی خود را در زادگاه‌اش سپری نمود. وحشی در جوانی به یزد رفت و از دانشمندان و سخن‌گویان آن شهر کسب فیض کرد؛ پس از چند سال به کاشان عزیمت نمود و شغل مکتب‌داری را برگزید. وی غزل‌سرای بزرگی بود و در غزلیات خود از عشق‌های نافرجام، زندگی سخت، مصائب و مشکلات خود یاد کرده‌است. کلیات وحشی متجاوز از نه هزار بیت و شامل قصیده، ترکیب‌بند و ترجیع‌بند، غزل، قطعه، رباعی و مثنوی است. وی پس از روزگاری اقامت در کاشان و سفر به بندر هرمز و هندوستان، در اواسط عمر به یزد یا کرمان دقیقا مشخص نیست بازگشت و تا پایان عمر در این شهر زندگی کرد. پایان عمر وحشی بافقی، سال 991 هجری قمری ثبت شده‌است.

• زمان: 01 ساعت 43 دقیقه
• نویسنده: شهربانو صارمی
• گوینده: حامد حشمتی

ابن رشد یکی از فلاسفه معروف و همه چیز‌دان محسوب می‌شود. فلسفه‌ی او را در غرب «اوروئسیسم» می‌نامند که می‌تواند به «ابن رشدگرایی» یا «مکتب ابن رشد» ترجمه شود. محمد بن احمد بن رشد اندلسی یا ابن رشد متولد 1126 در اندلس اسپانیا، و فیلسوف نامدار عربی اندلسی بود. در اکثر زبان‌های غربی او را با نام «اورئوس» می‌شناسند که به نوعی همان تلفظ «ابن رشد» است. نخستین آموزش‌های ابن رشد در زمینه فقه مالکی بود و سپس تحصیلاتش را در رشته‌های کلام، حقوق و پزشکی ادامه داد و مدت‌ها نیز به کار قضاوت اشتغال داشت. او به بقای ماده و وجود یک حقیقت ابدی با خدا معتقد بود و متذکر شد که گاهی فلسفه با دین ناسازگاری تام دارد و از این جهت دیدگاه‌های دوگانه‌ای اظهار داشته‌است. ابن رشد در سال 1198 دار فانی را وداع گفت.

• زمان: 01 ساعت 27 دقیقه
• نویسنده: فریدون حیدری ملک میان
• گوینده: حامد حشمتی

طوس یکی از چهار شهر معروف خراسان بود. محمد‌بن حسن طوسی معروف به شیخ طوسی در رمضان سال 385 هجری قمری در طوس زاده شد. از کودکی آغاز به آموختن علوم اسلامی کرد. در سال 408، در 23 سالگی، خراسان را به قصد عراق ترک کرد و به بغداد رفت تا از محضر بزرگ‌ترین دانشمند شیعه آن دوران یعنی شیخ مفید بهره ببرد. محمد طوسی در جوانی به درجه اجتهاد رسید و کتاب تهذیب الاحکام را در این دوره و با پیشنهاد استادش، شیخ مفید تألیف کرد. وی پنج سال از عمرش را به شاگردی شیخ مفید گذراند. پس از مرگ شیخ مفید، نزد شاگرد او سید مرتضی حاضر شد و 23 سال تحصیل کرد. سید مرتضی علم الهدی

• زمان: 02 ساعت 41 دقیقه
• نویسنده: مریم خانعلیلو
• گوینده: حامد حشمتی

کمال‌الدین بهزاد هروی ملقب به استاد بهزاد یا استاد نقاش، زاده سال 860 هجری قمری در هرات است. تاریخ تولد استاد بهزاد دقیق نیست، اما در بازه‌ی 850 تا 860 قمری زاده شده است. نقاشی ایرانی در سده نهم و دهم بود و رابطه‌ی خوبی با درباریان تیموری و صفوی داشت. او ابتدا زیر‌دست و شاگرد روح‌الله میرک بود و با نبوغی که داشت به‌سرعت معروف شد. در این میان حمایت‌های علی‌شیر نوایی او را با فرصت‌های زیادی روبه‌رو کرد تا آن‌جا‌که به خدمت سلطان حسین بایقرا، از سلاطین تیموری درآمد. او به چند حاکم وقت دیگر هم نیز خدمت کرد اما در نهایت بهزاد در سال 942 در خدمت شاه طهماسب درگذشت و در تبریز در کنار کمال خجندی به خاک سپرده شد.

• زمان: 03 ساعت 27 دقیقه
• نویسنده: بتول زرکنده
• گوینده: حامد حشمتی

شیخ انصاری زاده‌ی 1214 در دزفول و با نام کامل شیخ مرتضی بن محمّد امین انصاری دزفولی از علمای شیعه قرن 13 قمری است. مرتضی از کودکی چنان شوق تحصیل داشت و با کوشش بسیار به درس و مطالعه مشغول بود که کمتر به بازیهای بچه‌گانه می‌پرادخت، چنان‌که در ده‌سالگی کوچه‌های نزدیک به خانه خود را نمی‌شناخت. پدر شیخ مرتضی در هجده سالگی او را به نجف برد تا اصول فقه را بیاموزد. شیخ انصاری ریاست و اداره حوزه‌ی علمیه‌ی نجف را از سال 1266 تا 1281 به مدت 15 سال به عهده داشت و شیعیان جهان از وی تقلید می‌کردند. شیخ انصاری در 18 جمادی‌الثانی سال 1281 در سن 67 سالگی در نجف درگذشت و در حجره‌ای متصل به باب قبله حرم علی بن ابیطالب دفن شد.

• زمان: 01 ساعت 22 دقیقه
• نویسنده: محمود برآبادی
• گوینده: حامد حشمتی

دانشمند قرن چهارم در سال 352 خورشیدی در شهر خوارزم، دانشمند، ریاضی‌دان، همه‌چیزدان، ستاره‌شناس، تقویم‌شناس، انسان‌شناس، هندشناس، تاریخ‌نگار، گاه‌نگار، طبیعی‌دان و کاشف الکل ابوریحان محمد بن احمد بیرونی به دنیا آمد. وی به فلسفه علاقه بسیار داشت و به مطالعه آن می‌پرداخت، امّا پیرو روش متعارف عهد خویش یعنی آن روش که به وسیلهٔ فارابی و نظایر آنان تحکیم و تدوین شده، نبود. وی زندگی خود را به مطالعه و کشف دنیای پیرامون خود گذراند. کتاب «ابوریحان بیرونی» با نثری روان و بسیار ساده زندگی این انسان بلند آوازه قرن چهارم و پنجم هجری قمری را شرح می‌دهد و شما را با سبک زندگی و سختی‌هایی که این دانشمند در راه رسیدن به اهدافش پشت سر گذاشته آشنا می‌کند.