جستجوی پیشرفته

• زمان: 11 ساعت 38 دقیقه
• نویسنده: لوئیزا لیم
• مترجم: مسعود یوسف حصیرچین
• گوینده: معصومه عزیزمحمدی

«جمهوری خلق نسیان» از داستان‌های واقعی اعتراضات دانشجویی سال 1989 و مصاحبه‌هایی با کسانی که از وقایع آن متأثر شده‌اند، تشکیل شده است. در این بین، دیدگاه‌های نظامیان فعلی و سابق، دانشجویان، معترضان و اطرافیان آن‌ها مرور می‌شود. شناخته‌شده‌ترین افرادی که لوئیزا لیم با آن‌ها مصاحبه کرده، «ووئر کایکی» یکی از رهبران جنبش دانشجویی، «ژانگ ژیانلیگ» از مؤسسان بنیان «مادران تیان‌آنمن» و «بائو تانگ» منشی سیاسی سابق دبیر کل حزب کمونیست چین هستند. اثر لین حاصل کنجکاوی او و جست‌جویش برای یافتن پاسخی به این دو پرسش است: «چگونه می‌شود خاطره‌ها را دوباره صورت‌بندی کرد و چگونه جمعیت چین در نسیانی دسته‌جمعی شریک شده‌اند؟» نویسنده پس از مقدمه‌ای کوتاه، نتایج تحقیق‌ها و مصاحبه‌هایش را در هشت فصل با مخاطبانش به اشتراک می‌گذارد. فصولی که همان‌طور که از عناوین‌شان پیداست، هریک از زاویه‌‎‌ای متفاوت به وجهی خاص از قیام تیان‌آنمن می‌پردازد. سرباز، ماندن، تبعید، دانشجو، مادر، میهن‌پرست، مسئول و جِنگدو فصول هشت‌گانه‌ی جمهوری خلق نسیان هستند. نویسنده کتابش را با پس‌گفتاری علیه فراموشی تمام کرده است. او از دِینی که حافظه‌ی تاریخی بر گردن آیندگان این قیام گذاشته می‌گوید و زنده کردن یاد کسانی که جان‌شان را در راه باریک آزادی از دست داده‌اند، ضروری و یاری‌بخش آینده می‌داند.

• زمان: 14 ساعت 25 دقیقه
• نویسنده: یوزف ویسهوفر
• مترجم: مرتضی ثاقب فر
• گوینده: سلمان ظاهری

مورخ آلمانی «ایران باستان» را در چهار بخش کلی تحریر کرده است. پس از مقدمه‌ای که به «آغاز برتری ایرانیان در خاور نزدیک در عهد باستان» می‌پردازد، در بخش یکم ایران را از زمان «کوروش تا اسکندر بزرگ» روایت می‌کند و در این بخش از گواهی‌ها، رعایای شاه، خشاسا، دهیاوا و باجی و نیز زندگی روزمره‌ی مردم در زمان هخامنشیان سخن می‌گوید. بخش دوم به دوره‌ای اختصاص دارد که نویسنده آن را «دوره‌ی فترت» می‌نامد و از سلطه‌ی مقدونیان بر ایران حرف می‌زند. سومین بخش کتاب «ایران در زمان پادشاهی پارتیان» را به تصویر می‌کشد؛ از اشک یکم تا اردوان چهارم. این بخش نیز با گواهی‌ها و رعایای شاه آغاز می‌شود و به اقشاری چون ساتراپ‌ها، بازرگانان، سربازان و روحانیان و نیز مقوله‌هایی مثل اداره، اقتصاد، ارتش و کیش‌ها در ایران اشکانی می‌پردازد. آخرین بخش کتاب «ایران از اردشیر یکم تا یزدگرد سوم» نام دارد و به‌طبع بیان‌گر سرگذشت فرمانروایی ساسانیان است. پس از گواهی‌ها و رعایای شاه، ویسهوفر از «ایران‌شهر» می‌گوید؛ از امپراتوری، مردم و شیوه‌ی زندگی آن‌ها در آن دوران. نویسنده کتابش را به نتیجه‌گیری مباحث پیش به اتمام می‌رسان؛ با فصلی که «بقای ایران باستان و کشف دوباره‌ی آن» نام‌گذاری شده است. در نهایت می‌توان گفت یوزف ویسهوفر امکانی فراهم کرده تا ایران باستان بانگ و هویت خود را با آشکار ساختن منش ویژه‌ی فرهنگ خویش نمایان سازد و سنت‌هایی را که بر آن اثر گذاشته و از آن اثر پذیرفته‌اند، نشان دهد.

• زمان: 18 ساعت 26 دقیقه
• نویسنده: ماشاءالله آجودانی
• گوینده: تایماز رضوانی

کتاب از دو فصل کلی تشکیل شده است. فصل اول «قدرت و حکومت»، خود شامل ده بخش است که به این موضوعات می‌پردازد: «گذرگاه خشونت»، «تلقی شیعه از حکومت»، «ولایت فقیه در دوره‌ی قاجار»، «وحدت تصوف و تشیع»، «مجتهدان طرفدار نظریه‌ی ولایت فقیه»، «روحانیون و قدرت، روشنفکران و آزادی»، «اندیشیدن و آزادی»، «ملت و دولت»، «ملت و ملی» و «اختلاف ملت و دولت؛ مفهوم جدید ملت». آجودانی برای فصل دوم عنوان «از دفتر روشنفکری» را برگزیده و در نُه بخش، مباحث و مفاهیمی چون «در قلمرو ترس: عصر سنت و نوآوری»، «مشیرالدوله»، «مستشارالدوله»، «رشدیه و مدارس جدید»، «میرزا علی‌خان امین‌الدوله»، «افسانه‌ی مَلکَم»، «در جست‌وجوی اصلیت مشروطه»، «بحران تجدد» و «اجتماعیون عامیون» را مورد بحث قرار می‌دهد.

• زمان: 16 ساعت 08 دقیقه
• نویسنده: حسن قاضی مرادی
• گوینده: تایماز رضوانی

پرداختن به استبداد، پرداختن به میراث خود و یعنی پرداختن به خود است؛ اعتراف به این‌که ما ایرانیان چه بوده‌ایم و چه هستیم و تلاش برای رهایی از استبداد جز نتیجه‌ی این اعتراف و شرم از آن نیست. حسن قاضی مرادی در «استبداد در ایران»، به حکومت استبدادی عمدتاً از منظر «چگونگی» آن پرداخته تا «چرایی»‌اش. او کتابش را با مقاله‌ای به‌عنوان مقدمه آغاز می‌کند که به موضوع موانع پرسش‌گری در جامعه‌ی ما می‌پردازد. سپس و در چهار بخش درباره‌ی چگونگی کارکرد حکومت استبدادی پرداخته شده است. فصل اول شامل بررسی چهار شیوه‌ی توجیه حکومت استبدادی از سوی مدافعین این تفکر است. فصل دوم، چند ابزار مهم حکومت استبدادی و چگونگی عمل آن‌ها را تحلیل می‌کند. سومین فصل شامل سه بررسی در حوزه‌ی مسائل اجتماعی استبداد است که عمدتاً در ارتباط میان حکومت استبدادی و مردم مشاهده می‌شود. اما آخرین فصل کتاب، به سنجش استبداد از منظر تاریخ و با اتکا بر مفهوم «عصبیت» اختصاص دارد. پرداختن به استبداد در جامعه‌ای که با سیطره‌ی هزاران ساله‌ی آن سر کرده است، می‌تواند ابعاد گسترده‌تری یابد. «استبداد در ایران» گام نخست را با بررسی چگونگی اعمال استبداد از سوی حکومت برداشته است.

• زمان: 19 ساعت 47 دقیقه
• نویسنده: اولیویه گز
• مترجم: ابوالفضل الله دادی
• گوینده: مهدی صفری

از زمان پیسی‌استراتوس، نخستین جبار یونان باستان، مردان قدرت فردی‌شان را ورای هر نظارت و قانونی، بی‌رحمانه بر قبایل‌شان اعمال کرده‌اند: سزارهای رومی که خون‌خوارترین‌شان کالیگولا و نرون بودند، یا مستبدانی کمابیش روشن‌فکر، فرمان‌روایانی خودکامه و قصابانی خون‌آشام مثل چین شی‌هوانگ، نخستین کسی که امپراتوری چین را یک‌پارچه و فرهیختگان را زنده‌به‌گور کرد، یا محمد تغلق، سلطان دهلی، که صرفاً محض لذت پایتختش را با خاک یکسان کرد. اما دیکتاتورها هیچ‌گاه به اندازه‌ی قرن اخیر تکثیر نشدند، انگار که پیشرفت و فن، دو شاخص این قرن، علیه خودش به پا خاست. وقتی دستگاه اختاپوس‌وارِ قدرت در دولت‌های مدرن به دست دیکتاتورها افتاد، خشونت با شدتی بی‌سابقه طغیان کرد.

• زمان: 13 ساعت 39 دقیقه
• نویسنده: یرواند آبراهامیان
• مترجم: محمدابراهیم فتاحی
• گوینده: فریاد موسویان

تاریخ ایران مدرن را می‌توان عملاً تاریخ تحول نهاد دولت در ایران سده‌ی نوزدهم و بیستم دانست. اگر چه در دوران قاجار به تعبیری، دولت، زائده‌ای از دربار بود و استبداد کهن هنوز آن‌قدر قدرت داشت که صدارت و وزرا را مهار کند، اما آبراهامیان معتقد است ریشه‌های شکل‌گیری یک دولت متمرکز را باید در تحولات سیاسی عصر قاجار جست‌وجو کرد. وی با تصویری که از ایران قاجاری می‌دهد به نوعی سعی دارد گذار تاریخی مردمان ایرانی را از جماعات پراکنده‌ی تحت فرمان قدرت‌های متعدد به یک جامعه‌ی تحت حاکمیت یک دولت متمرکز نشان دهد. دولت به مثابه یک محرک عظیم در گسترش مناسبات مدرن و تحولات اجتماعی درونمایه‌ی اصلی تحلیل تاریخ ایران مدرن است.

• زمان: 19 ساعت 56 دقیقه
• نویسنده: عباس میلانی
• گوینده: امید تقوی

«امیرعباس هویدا» سیاستمدار مطرح ایرانی است که بین سال‌های 1297 و 1358 زیست و نزدیک به سیزده سال از عمرش به‌عنوان نخست‌وزیر ایران مشغول به کار بود. او تنها دو سال داشت که همراه خانواده به سوریه مهاجرت کردند. سال‌های کودکی تا جوانی او نیز در کشورهای لبنان، فرانسه، انگلیس و بلژیک به تحصیل گذشت. پس از سال‌ها کسب تجربه و تسلط به چند زبان، هویدای جوان به وطن برگشت. او در ایران به‌مرور عهده‌دار پست‌ها و مقام‌های مهمی شد. از کارداری سفارت ایران در چند کشور گرفته تا عضویت در هیئت مدیره‌ی شرکت ملی نفت ایران تا وزارت دارایی و دربار و از همه مهم‌تر نخست‌وزیری. در سرانجام او اما هیچ ردی از شکوه زندگی شصت‌ساله‌اش دیده نمی‌شود. او که در ماه‌های آخر سلطنت محمدرضا شاه پهلوی از صدارت کنار گذاشته شده و در بازداشت بود، در بهمن 1357 تصمیم گرفت خود را تسلیم نیروهای انقلابی کند. اما برخورد دادگاه انقلاب با او، خلاف انتظارش بود و محاکمه‌اش توسط صادق خلخالی، به اعدام او انجامید.

• زمان: 13 ساعت 22 دقیقه
• نویسنده: استیفن کینزر
• مترجم: شهریار خواجیان
• گوینده: تایماز رضوانی

بیش از نیم قرن پیش، آمریکا برای نخستین بار دولتی را در کشوری خاورمیانه‌‎ای سرنگون کرد. قربانی این کودتا دکتر محمد مصدق نخست‌وزیر دموکرات و منتخب مردم بود. کینزر در «همه‌ی مردان شاه» شرح دست اول و کاملی از این عملیات سرنوشت‌ساز به دست می‌دهد. گزارش او، بازسازی ساعت به ساعت رویدادهای مرداد 1332 را در بر می‌گیرد و با ارزیابی میراث عذاب‌آور و وحشتناک کودتا، به پایان می‌رسد. این کتاب با رویکردی هوشمندانه به تاریخ خاورمیانه و سیاست خارجی آمریکا، نگاهی روشنگر به رویدادی می‌اندازد که پیامدهای ناخواسته‌ی آن از جمله انقلاب اسلامی و تعرض خشونت‌بار آمریکا، تاریخ جدید جهان را شکل بخشیده است. با توجه به نقش رو به گسترش ایالات متحده در خاورمیانه، شنیدن این کتاب بیش از پیش حائز اهمیت می‌گردد. نویسنده اثرش را با جمله‌ای کوتاه از هری ترومن آغاز کرده و کتاب را به مردم ایران تقدیم کرده است: «هیچ‌چیز جدیدی در جهان وجود ندارد؛ جز آن سرگذشتی که شما نمی‌دانید.»

• زمان: 12 ساعت 37 دقیقه
• نویسنده: جوزف نای
• مترجم: احمد عزیزی
• گوینده: تایماز رضوانی

نای در آینده‌ی قدرت ابتدا انواع قدرت را به تصویر می‌کشد. او با تفکیک قدرت نظامی، قدرت اقتصادی و قدرت نرم، نقطه‌ی عزیمتی برای پرداختن به موضوع قدرت ایجاد می‌کند. از دید نای لزوماً هیچ کدام از این سه وجه قدرت به تنهایی نمی‌توانند عامل قدرت‌نمایی یا اعمال قدرت باشند. بلکه اعمال قدرت به عنوان هدف غایی قدرت‌مداری همواره تابعی از آمیزش این سه وجه قدرت با یکدیگر است. نای در این تقسیم‌بندی عواملی همچون منابع طبیعی، انرژی‌های فسیلی، اهرم‌های تشویق و تنبیه، دیپلماسی عمومی و جذب و ترغیب را از نظر می‌گذراند و ارتباط آن‌ها را با قدرت به مثابه یک مفهوم مجرد واکاوی می‌کند.

• زمان: 15 ساعت 34 دقیقه
• نویسنده: ارنست گامبریچ
• مترجم: علی رامین
• گوینده: میلاد تمدن

«تاریخ جهان» نخستین اثر ارنست گامبریچ است که سال 1935 و به زبان آلمانی نوشته شده است. این کتاب، یک سال بعد از تحریر و در زمان حکومت نازی‌ها، در دسته‌ی کتاب‌های ممنوعه قرار گرفت و سال‌ها اجازه‌ی انتشار نیافت. اما سرانجام چهار سال پس از درگذشت نویسنده و در سال 2005 منتشر شد. «تاریخ جهان» با زبانی صمیمی و ساده در چهل فصل به روایت تحولات و رخدادهای بشر از عصر حجر تا عصر اتم می‌پردازد. زبان گامبریچ به گونه‌ای است که مخاطب از هر یک از گروه‌های سنی‌ می‌تواند با آن همراه شود و علاوه بر لذت بردن از روایت جذاب کتاب، پنجره‌ای تازه به جهان و سرگذشت آن بگشاید.