انتخاب موسیقی میلاد احمدیان

• زمان: 10 ساعت 16 دقیقه
• نویسنده: بزرگ علوی
• گوینده: مهیار ستاری

علوی «موریانه» را چند سال پس از انقلاب 1357 نوشت. اما داستان آن از دهه‌ی سی شمسی آغاز می‌شود و تا چند روز پس از انقلاب اسلامی ایران ادامه می‌یابد. راوی کتاب یک مقام ساواکی است که نویسنده کوشیده از زبان او موریانه‌هایی که پایه‌های تخت پادشاهی را جویدند و حاکمیت شاهنشاه را فرو ریختند، به تصویر بکشد. در این خلال، خون جوانان مبارزی که جان خود را هم در راه مبارزه از دست دادند، رنگی ویژه می‌یابد. البته همان‌طور که از محدوه‌ی زمانی روایت پیداست، علوی موریانه‌ها را در سال‌های پایانی حکومت پهلوی که به سقوطش انجامید، نشان نمی‌دهد. او از چگونگی ایجاد ساختار و نظام حکومتی آغاز می‌کند و نشان می‌دهد که معمار چگونه همان خشت‌های نخستین را کج گذاشته و باعث شده دیوار نظام همواره متزلزل باشد. علوی توانسته با هنرمندی، خط سیر داستان موریانه را در کنار تصاویری که از یک نظرگاه بدیع، ترسیم می‌شوند، پیش ببرد و هم‌زمان با بیان قصه‌ای با ساختار درست، محتوایی روشن از نقدهای سیاسی، اجتماعی و تاریخی خود را هم ارائه کند. در این بین، نقش زبان و نثر این نویسنده‌ی شهیر هم انکارناشدنی است. همان‌طور که نثر آثاری چون چشم‌هایش و گیله‌مرد، مخاطب را به خود جذب می‌کند، در موریانه هم روانی و جذابیت متن از چاشنی‌هایی هستند که می‌توانند این رمان را به تجربه‌ای لذت‌بخش بدل کنند.

• زمان: 07 ساعت 51 دقیقه
• نویسنده: ژول ورن
• مترجم: زهرا فلاح شاهرودی
• گوینده: فرهاد اتقیایی

رمان روبور فاتح با بحث‌های مؤسسه‌ای به نام «ولدون» آغاز می‌شود. این مؤسسه، باشگاهی است در فیلادلفیا برای علاقه‌مندان به هوانوردی و پرواز. «عمو پرودان» رئیس و «فیل ایوانز» دبیر ولدون هستند. جلسه‌ای در ولدون برقرار شده و بحث‌ها بالا گرفته است که مردی به نام روبور پا به مؤسسه می‌گذارد. او از کشفی جدید حرف می‌زند که می‌تواند تمام اختراعات پیش از خود را کنار بزند و جهان را دگرگون کند. اعضای مؤسسه روی خوشی به سخنان روبور نشان نمی‌دهند. اما روبور برای قبولاندن حرفش به آن‌ها چاره‌ای اندیشیده. او می‌کوشد با ربودن پرودان و ایوانز و سوار کردن آن‌ها روی ماشین پرنده‌اش اشتباه آن‌ها را به اثبات برساند. روبور فاتح به همراه پرودان و ایوانز سفری را بر ماشین پرنده‌ی «آلباتروس» آغاز می‌کنند و ماجراهای بسیاری را در آسمان‌های جای‌جای جهان تجربه می‌کنند. همه‌ی این‌ها با بیان دقیق و جذاب ژول ورن، به تجربه‌ای لذت‌بخش از ترکیب ادبیات و علم و تخیل برای شنونده‌ی «روبور فاتح» تبدیل می‌شود.

• زمان: 18 ساعت 26 دقیقه
• نویسنده: ماشاءالله آجودانی
• گوینده: تایماز رضوانی

کتاب از دو فصل کلی تشکیل شده است. فصل اول «قدرت و حکومت»، خود شامل ده بخش است که به این موضوعات می‌پردازد: «گذرگاه خشونت»، «تلقی شیعه از حکومت»، «ولایت فقیه در دوره‌ی قاجار»، «وحدت تصوف و تشیع»، «مجتهدان طرفدار نظریه‌ی ولایت فقیه»، «روحانیون و قدرت، روشنفکران و آزادی»، «اندیشیدن و آزادی»، «ملت و دولت»، «ملت و ملی» و «اختلاف ملت و دولت؛ مفهوم جدید ملت». آجودانی برای فصل دوم عنوان «از دفتر روشنفکری» را برگزیده و در نُه بخش، مباحث و مفاهیمی چون «در قلمرو ترس: عصر سنت و نوآوری»، «مشیرالدوله»، «مستشارالدوله»، «رشدیه و مدارس جدید»، «میرزا علی‌خان امین‌الدوله»، «افسانه‌ی مَلکَم»، «در جست‌وجوی اصلیت مشروطه»، «بحران تجدد» و «اجتماعیون عامیون» را مورد بحث قرار می‌دهد.

• زمان: 09 ساعت 43 دقیقه
• نویسنده: تام فیلیپس
• مترجم: زهرا کمالی دهقان
• گوینده: ابوالفضل شاه بهرامی

تام فیلیپس تاریخ مختصر به گند کشیدن جهان را نخستین بار در سال 2018 منتشر کرد؛ کتابی که عنوان اصلی‌اش «انسان‌ها» بود و ذیل آن، عنوان همین کتابی که می‌شنوید. کتاب همان‌طور که از اسمش پیدا است، فهرست و شرحی است از تمام خرابی‌هایی در کره‌ی خاکی که بشریت باعث و بانی آن بوده است. این‌جا زبان طنزپردازانه‌ی فیلیپس و ظرافت‌های او ‌به کمک پژوهش‌های گسترده و دقیق او آمده تا به بهترین نحو به مخاطبش نشان دهد گونه‌ی انسان چگونه طی چند میلیون سال، نظم همه‌چیز را برهم زده است. نویسنده از سه میلیون سال پیش از میلاد مسیح آغاز می‌کند و تا انتشار اثرش پیش می‌آید. سپس بعد از پیش‌گفتاری که در آن از آغاز گند زدن‌ها سخن می‌گوید، در ده فصل مباحث مورد نظرش را به تفصیل بیان می‌کند و یک نتیجه‌گیری با عنوان «به گند کشیدن آینده» پایان‌بخش کتاب تام فیلیپس است.

• زمان: 16 ساعت 08 دقیقه
• نویسنده: حسن قاضی مرادی
• گوینده: تایماز رضوانی

پرداختن به استبداد، پرداختن به میراث خود و یعنی پرداختن به خود است؛ اعتراف به این‌که ما ایرانیان چه بوده‌ایم و چه هستیم و تلاش برای رهایی از استبداد جز نتیجه‌ی این اعتراف و شرم از آن نیست. حسن قاضی مرادی در «استبداد در ایران»، به حکومت استبدادی عمدتاً از منظر «چگونگی» آن پرداخته تا «چرایی»‌اش. او کتابش را با مقاله‌ای به‌عنوان مقدمه آغاز می‌کند که به موضوع موانع پرسش‌گری در جامعه‌ی ما می‌پردازد. سپس و در چهار بخش درباره‌ی چگونگی کارکرد حکومت استبدادی پرداخته شده است. فصل اول شامل بررسی چهار شیوه‌ی توجیه حکومت استبدادی از سوی مدافعین این تفکر است. فصل دوم، چند ابزار مهم حکومت استبدادی و چگونگی عمل آن‌ها را تحلیل می‌کند. سومین فصل شامل سه بررسی در حوزه‌ی مسائل اجتماعی استبداد است که عمدتاً در ارتباط میان حکومت استبدادی و مردم مشاهده می‌شود. اما آخرین فصل کتاب، به سنجش استبداد از منظر تاریخ و با اتکا بر مفهوم «عصبیت» اختصاص دارد. پرداختن به استبداد در جامعه‌ای که با سیطره‌ی هزاران ساله‌ی آن سر کرده است، می‌تواند ابعاد گسترده‌تری یابد. «استبداد در ایران» گام نخست را با بررسی چگونگی اعمال استبداد از سوی حکومت برداشته است.

• زمان: 19 ساعت 26 دقیقه
• نویسنده: شلومو سند
• مترجم: فهیمه چاکرالحسینی ابرقوئی
• گوینده: تایماز رضوانی

اختراع قوم یهود در سال 2008 منتشر شد. شلومو سند در این اثر پدیده‌های ملت، ملیت و ملی‌گرایی را بررسی می‌کند و نشان می‌دهد که این مفاهیم، مفاهیمی مدرن هستند که هم‌زمان با شدت گرفتن موج ملی‌گرایی در قرون هجده و نوزده به ادبیات سیاسی وارد شده‌اند. یهودیان نیز که هم‌زمان با شدت گرفتن این پدیده در اکثر کشورهای اروپای شرقی از ملتی که بدان تعلق داشتند، رانده و در عرصه‌‌ی یکه‌تازی ملت‌های نوپا مانده بودند، برای عقب نبودن از قافله‌ی تاریخ‌سازی با تمسک به داستان‌های اسطوره‌ای کتاب مقدس، هویتی مجعول برای خود دست‌وپا کردند. سند در این اثر با شواهد تاریخی نشان می‌دهد که یهودیه‌ای‌های واقعی، ساکنان کنونی سرزمین باستانی فلسطین هستند که پس از فتح فلسطین به دست مسلمانان در قرن هفتم، اسلام آورده و هرگز در هیچ دوره‌ی تاریخی از سرزمین خود رانده نشدند تا این‌که قرن بیستم فرا رسید و بزرگ‌ترین و هولناک‌ترین پاک‌سازی قومی در تاریخ معاصر به وقوع پیوست و تشکیلات صهیونیستی با حمایت دولت‌های غربی، طرح استعمار نوین سرزمین فلسطین را آغاز کرد و بدین ترتیب طولانی‌ترین مناقشه‌ی صد سال اخیر در خاورمیانه رقم خورد.

• زمان: 09 ساعت 09 دقیقه
• نویسنده: حسن قاضی مرادی
• گوینده: تایماز رضوانی

حسن قاضی‌مرادی، در پیرامون خودمداری ایرانیان را در چهار فصل نوشته است. پس از مقدمه‌ای که یک شمای کلی از محتوای کتاب به دست شنونده می‌دهد، فصل نخست را با عنوان «فردگرایی و خودمداری» نوشته است. نویسنده در این فصل ابتدا در مورد فردگرایی سخن می‌گوید، سپس از فقدان فردگرایی در میان ایرانیان حرف می‌زند و در ادامه نیز مفهوم خودمداری را مورد بحث و بررسی قرار می‌دهد. فصل دوم «حکومت استبدادی و خودمداری ایرانیان» نام دارد. این فصل ابتدا به حکومت استبدادی می‌پردازد و بعد، ارتباط این نوع از حکومت را با خودمداری بیان می‌کند. در ادامه هم با تقسیم حکومت‌های استبدادی به دوران پیش از اسلام و پس از آن، نگاهی به این حکومت‌ها در ایران می‌اندازد. قاضی‌مرادی سومین فصل را با عنوان «ویژگی‌های خودمداری» شروع می‌کند. از شیوه‌ی زندگی می‌گوید و از استغراق در زندگی روزمره. برخی ویژگی‌های فکری در خودمداری را برمی‌شمرد و در این میان، از بینش روزمره، ذهنیت استبدادزده و بی‌اعتقادی سخن می‌گوید. سپس برخی ویژگی‌های کرداری در خودمداری را فهرست می‌کند و از سترونی و تقلید، تجاوزگری و خشونت و فساد حرف می‌زند. در نهایت هم برخی ویژگی‌های عاطفی در خودمداری یاد می‌شوند که به فقدان عشق و دوستی، ناامیدی، تحقیرشدگی و حس حقارت پرداخته می‌شود. آخرین فصل این کتاب «خودمداری در تقابل با حکومت استبدادی» است و حول مباحثی چون تضاد در حکومت استبدادی و خودمداری و نیز مواجهه‌ی منفعلانه‌ی خودمداری با حکومت استبدادی می‌چرخد. پایان‌بخش در پیرامون خودمداری ایرانیان هم پی‌گفتاری است تحت عنوان «به‌سوی استقرار جامعه‌ی مدنی».

• زمان: 15 ساعت 58 دقیقه
• نویسنده: جوآن کریسپی
• مترجم: عبدالحمید فریدی‌ عراقی
• گوینده: آزاده رادمهر

«جوآن کریسپی» تا کنون تنها یک کتاب نوشته است. او سال 1999 «رکسانه و اسکندر» را نوشت و کوشید در آن نگاه تازه‌ای به زندگی اسکندر مقدونی بیندازد و مخاطبش را به یافتن پاسخ پرسش «اسکندر واقعاً که بود؟» نزدیک کند. اما سؤالی که نخست باید جوابش را بدانیم این است که «رکسانه کیست؟». رکسانه نخستین همسر اسکندر و دخترای فرمان‌روای سغد، سرزمینی در حوالی سمرقند کنونی، است. ازدواج رکسانه و اسکندر هم‌زمان است با غلبه‌ی جهانگیر یونانی بر نیروهای داریوش سوم و تصرف سغد و باختر. اسکندر اندیشه‌ی فتح هندوستان و خیال رسیدن به ساحل خدایان را در سر دارد؛ خیال رسیدن به پایان دنیا. رکسانه، غرقه در عشقی عمیق به اسکندر، در مسیر صعب و ورطه‌ی هولناک لشکرکشی همسرش به هند، با او همراه می‌شود و ماه‌ها در راهپیمایی کنار او به هند و در بازگشت، هم‌پای او می‌شود. در میان بی‌شمار نظرگاهی که اسکندر را وصف کرده‌اند، شنیدن نقطه‌نظرهای همسر او درباره‌ی سرشت و سرگذشت اسکندر می‌تواند ابعاد تازه‌ای برای شناخت این جنگ‌آور فاتح به دست دهد.

• زمان: 15 ساعت 30 دقیقه
• نویسنده: انوره دو بالزاک
• مترجم: مهدی سجودی مقدم
• گوینده: محسن بهرامی, سحر بیرانوند

بالزاک «زنبق دشت» را در نیمه‌راهِ زندگی زمینی‌اش و در سال 1836 نوشت. این کتاب عاشقانه، سرگذشت مردی جوان به اسم «فلیکس دو وندنس» است و محور دیگر این ماجرا زنی است که «مادام دومورسوف» نام دارد. آن‌چه میان این دو جوان اتفاق می‌افتد، از آن عشق‌های بزرگ و دل‌دادگی‌های بی‎‌تکرار است که شکوه و عظمتش تا پایان عمر، در خاطر می‌ماند. زنبق دشت اما تنها یک حکایت عاشقانه نیست؛ نیز درس زندگی است و حقایق بسیاری را می‌توان از میان سطور داستانی‌اش دریافت. بالزاک در این اثر نیز مخاطب را به اندیشه وامی‌دارد، با او از راست‌ترین عواطف و اندیشه‌های آدمی سخن می‌گوید و همچون تمام آثار کمدی انسانی‌اش، نقطه‌نظرات جامعه‌شناختی‌اش را هم در لابه‌لای روایت داستان، بیان کرده است. زنبق دشت از سه فصل کلی تشکیل شده: فصل اول «دو نوع دوران کودکی»، فصل دوم «عشق نخستین» و فصل آخر «دو زن» نام دارند.

• زمان: 06 ساعت 34 دقیقه
• نویسنده: عبدالحسین زرین‌کوب
• گوینده: مهدی صفری

دکتر عبدالحسین زرین‌کوب همواره به سعدی و به شعر و نثر او علاقه‌مند بود و مدتی هم بود که قصد داشت کتابی کامل همچون آن‌چه برای حافظ، عطار، نظامی و حلاج نوشت، درباره‌ی نبوغ سعدی و بررسی یک‌به‌یک آثار ارزشمند او بنویسد. اما اجل دست به گریبانش شد و رخصتش نداد. «حدیث خوش سعدی» از یادداشت‌های پراکنده‌‌ای که دکتر زرین‌کوب طی سال‌ها درباره‌ی زندگی و اندیشه‌ی سعدی قلمی کرده بود، گرد آمده است؛ یادداشت‌هایی که همان‌طور که از نویسنده‌ی آن‌ها سراغ داریم، پر هستند از مطالب بدیع، مستند و درخور توجه. زرین‌کوب در این کتاب از شرایط ایران در زمان حیات سعدی گفته، از گذران زندگی مردم شیراز در روزگار شاعر، از تحصیل در بغداد و سپس بازگشت به وطن و نیز روحیات و حال و کار سعدی در بازگشت به شیراز. استاد زرین‌کوب از سفرهای سعدی نوشته و درباره‌ی تخلصش سخن گفته، به بوستان و گلستانش پرداخته و آثاری که شعرش بر مردم جای‌جای جهان گذاشته و نیز منش و اخلاقش که مقام او را فراتر از شعرسراییِ صرف می‌برد.