کمتر کسی است که با نام جان اشتاینبک نویسنده پرآوازه آمریکایی آشنا نباشد؛ فردی که نامش در ادبیات نیمه اول قرن بیستم با «خوشههای خشم» مترادف است. وی شاهکار دیگری هم به همان عظمت و شکوهمندی دارد که جزو ده کتاب پر مخاطب آمریکاست به نام «شرق بهشت» که اشتاینبک در آن به طرح مباحثی چون بخشنده بودن، عشق، تلاش برای تطبیق با جامعه، احساس گناه، آزادی بیش از حد و ... میپردازد. در واقع میتوان گفت شرق بهشت ...
سردرگمی
در سال 1935 کتاب «دختر کشیش» نوشته جرج اورول در شهر لندن منتشر شد. کتابی که با معروفترین کتابهای او (مزرعه حیوانات، 1984) سبک و سیاق و زاویه دید متفاوتی داشت. اورول در کتاب «دختر کشیش» به روایت زندگی «دوروتی» میپردازد که در محیطی خشک یعنی خانه پدری (کشیش) زندگی میکند و از کودکی تحت تعالیم سخت و تحجرگرانه پدرش بزرگ شده است. وضعت سختی که دروتی به آن دچار شده باعث فراموشی او شد و ...
رمان یا وصیتنامهی جهانی
در عصر حاضر کمتر کسی است که نام نویسنده مشهور روسی «فئودور داستایفسکی» و کتاب پرآوازهاش «برادران کارامازوف» را نشنیده باشد. در باب این کتاب نقدها و بررسیهای بسیاری انجام شده و اکثر آنها این کتاب را یکی از بهترین آثار وی میدانند. داستایفسکی کتاب «برادران کارامازوف» را در سالهای پایانی عمر خود نگاشته و بسیاری آن را وصیتنامه وی نه تنها برای مردم روسیه که برای کل جهان میدانند.
داستایفسکی در مقدمه کتاب چنین میگوید:
«... از طرفی خشنودم که داستانم خود به خود به دو بخش تقسیم شده است، ضمن این که این دو بخش در کل یکپارچگی اساسیشان را حفظ کردهاند: خواننده وقتی بخش اول داستان را خواند، خودش تصمیم خواهد گرفت آیا به زحمتش میارزد بخش دوم را هم بخواند یا نه. طبعا هیچکس مجبور به خواندن این داستان نیست، میتواند با خواندن همان صفحههای اول بخش یکم، کتاب را ببندد و کنار بگذارد؛ ولی خوانندههای وسواسی و دقیقی هم هستند که برای قضاوتی بیطرفانه دربارهی داستان، کتاب را تا آخر میخوانند؛ مثلا همه منتقدان روسی از این دستهاند ...»
عشق، سیاست، مذهب
داستانها و رمانها از قهرمانان و ضد قهرمانان سرشته شدهاند، قهرمانان و ضد قهرمانانی که سرشار از عشق، محبت، دشمنی، مبارزه، سختکوشی و ... هستند. در این راستا کمتر کتابی منتشر شده که قهرمان و ضد قهرمانش در یک کالبد گنجانده شود. در کتاب «خرمگس» مخاطب با شخصیتی مواجه میشود که در قسمتهایی از داستان قهرمان است و در بخشهایی از داستان ضد قهرمان. اتل لیلیان وینیچ در این اثر ایتالیای چند تکه شده و فعالیت سازمان «ایتالیای جوان» را طی سالیان 30 تا 40 قرن نوزدهم ترسیم میکند. شخصیت اصلی داستان پسر جوانیست به نام آرتور که گذشته مبهی دارد و شاگرد مونتانلی، پدر روحانی و مدیر آموزشگاه طلاب است. رابطه آرتور با مونتانلی چیزی بیش از یک رابطه شاگرد و استادی است و به نظر میرسد پیوند عمیقی میان آنها برقرار باشد. آرتور پدر و مادر خود را از دست داده است و چند برادر ناتنی دارد که با آنها رابطه خوبی ندارد. کودکی را در تنهایی سپری کرده و به همین خاطر تا این حد با پدر روحانی رابطه خوبی دارد. آرتور بدون اطلاع پدر مونتانلی عضو سازمان «ایتالیای جوان» میشود. وی به مبارزی علیه کلیسا و مسحیت میپردازد و در پی آزادی و یکپارچه کردن ایتالیا است. زندگی و آینده آرتور در این انجمن رقم میخورد و دست سرنوشت زندگی پر فراز و نشیبی را بر وی تحمیل میکند. تعدادی از کارشناسان این کتاب را کتابی سیاسی و تعدادی دیگر کتابی فلسفی و عاشقانه میدانند. به عبارتی دیگر این کتاب را نمیتوان تنها در یک دسته بندی جای داد.
تنهایی و رویا
جرج و لنی برای فرار از تنهایی و کنار آمدن با شرایط سخت زندگیِ کارگری به رویایی مشترک پناه میبرند. رویای داشتن زمینی برای خود. جورج فردی ریز اندام و چابک و لنی فردی درشت اندام و کند ذهن است. آنها رفاقت خوبی با هم دارند و به همین رفاقت دلخوش هستند و جورج همیشه نگران بیفکریهای لنیست. این دو دوست رویای خود را در سر میپرورانند و با آن خود را از تنهایی میرهانند. در کتاب «موشها و آدمها» موش نماد کارگران بد اقبال دوران رکود است که اشتاینبک آن را از شعر معروف رابرت برنز شاعر بزرگ اسکاتلندی برگزید و فلاکت کارگرانی را به تصویر میکشد که در سرزمین خود هر کدام دارای زمینی بودند ولی اکنون باید با حقوق ناچیزی بر روی زمین اربابان بیرحم کار کنند. اشتاینبک در این کتاب به شکلی بسیار ملموس روابط آدمها را به تصویر میکشد و با تصویر پردازی خوب شخصیتها درک قابل وصفی از دنیای آدمهای تنها را به نمایش میگذارد.
قضاوت درونی
آلبر کامو در کتاب «سقوط» به مانند دیگر کتاب معروفش «بیگانه» سعی در به تصویر کشیدن زاویههای پنهانِ درون انسان دارد. کامو این کتاب را با زاویه دید تک گویی بیرونی روایت میکند. در کتاب سقوط مخاطب با قاضی (ژان باتیست کلمانس) روبهرو میشود که داستان پرفراز نشیب زندگی خود، از اوج تا زمان سقوطش را برای فردی ناشناس شرح میدهد. «ژان باتیست کلمانس» در بار با غریبهای آشنا میشود و از شبی میگوید که زنی را میبیند که بهصورتی غیرعادی به لبههای پل نزدیک شده است.
کتاب قرن
کتاب «گتسبی بزرگ» یکی از بزرگترین و ماندگارترین و همچنین پرفروشترین کتابهای آمریکا است، که تاکنون بیش از بیست و پنچ میلیون نسخه از آن به فروش رفته است. این کتاب اولین بار در سال 1925 منتشر شد. فتیتزجرالد در این کتاب آمریکای دهه بیست راروایت میکند. نویسنده در این کتاب مرد ثروتمندی را به تصویر میکشد، که درآمد خود را از راه تولید و فروش مشروبات الکی بهدست میآورد؛ آن هم در سالهای که قانون منع تولید و فروش مشروبات الکی پابرجا بود.